ای مقام تو فراتر ز همه باورها

ای مقام تو فراتر ز همه باورها، مادر اهل یقین سایه ی بالاسرها

ریاحین:

محمد حسین رحیمیان در رثای حضرت فاطمه (سلام الله علیها) سروده است:

 

ای مقام تو فراتر ز همه باورها

مادر اهل یقین سایه ی بالاسرها

 

همه مدیون تو هستند الهی مادر

سایه ات کم نشود از سر این نوکرها

 

هر کسی واژۀ یا فاطمه را یاد گرفت

نشود تا به ابد بسته به رویش درها

 

ریشه در حرمت بسیار تو دارد بانو

احترامی که گرفتند همه مادرها

 

برِکت داد به نسل تو خدای عالم

تا شود کور دو چشم همه ی ابترها

 

قبله ی ام بنینی و رباب و زینب

الگوی قاسم و عباس و علی اکبرها

 

فاطمه سلام الله علیها ام‌ابیها و حافظ دین خدا

 

سخنرانی مهم استاد انصاریان در روز شهادت حضرت زهرا(علیهاالسلام)

تنها امیرالمؤمنین(ع) هم‌ کفو زهرا(س)

وجود مبارک رسول خدا(ص) فرمودند: اگر دریاها مرکب بشود، درختان قلم بشوند و جن و انس بنویسند، مرکب‌ها با این قلم‌ها و کمک‌گرفتن از این مرکب‌ها تمام می‌شوند و عمر نویسندگان هم با این گستردگی تعدادشان تمام می‌شود، ولی ارزش‌های وجود علی‌بن‌ابی‌طالب تمام نمی‌شود.

کتاب‌های معتبر از وجود مبارک امام باقر(علیه‌السلام) نقل می‌کنند که حضرت باقرالعلوم فرمودند: اگر از زمان آدم تا زمان پیغمبر(ص)، تمام پاکان عالم از انبیاء و مادون انبیا تک‌تک برای ازدواج با صدیقهٔ کبری می‌آمدند، پیغمبر(ص) به تمام آنها جواب رد می‌داد و دلیل هم برایشان می‌آورد که احدی از شما در ارزش‌ها هم‌وزن و هم‌کفو زهرا(علیها‌السلام) نیستید؛ اگر من زهرا را به شما شوهر بدهم، شما همسر مادون او خواهید بود؛ اما وقتی امیرالمؤمنین برای ازدواج آمد، در جا به او فرمودند: خدا عقد تو و زهرا را در عرش خوانده است، یعنی زهرای من هم‌کفو و هم‌وزن توست؛ یعنی اگر هم دریاها مرکب بشود، همهٔ درختان قلم بشوند و همهٔ جن و انس نویسنده بشوند و بخواهند فضائل و ارزش‌های زهرا(علیها‌السلام) را بنویسند، مرکب‌ها تمام می‌شوند و عمر نویسندگان هم به پایان می‌رسد و فاطمه(علیها‌السلام) ناشناخته می‌ماند.

فاطمۀ زهرا إحدَی الکُبَر و نذیراً للبشر

«عَنْ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ‏ فِی قَوْلِهِ‏ تَعَالَى ﴿إِنَّها لَإِحْدَى الْکُبَرِ * نَذِیراً لِلْبَشَرٍ﴾( المدثر:۳۵) قَالَ: یَعْنِی فَاطِمَةَ».

ترجمه:

از ابی حمزه از امام محمّد باقر(علیه السلام) روایت شده که دربارۀ آیۀ «همانا او یکى از بزرگترین‌ها است؛ هشدار دهندۀ بشر است» فرمود: منظور خدا در این آیه حضرت فاطمۀ زهرا(علیها السلام) است.

اسماء آن حضرت در مقام عندالّهی

عَنْ یُونسَ بْنِ ظَبْیَانَ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ: «لِفَاطِمَةَ تِسْعَةُ أَسْمَاءَ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فَاطِمَةُ وَ الصِّدِّیقَةُ وَ الْمُبَارَکَةُ وَ الطَّاهِرَةُ وَ الزَّکِیَّةُ وَ الرَّاضِیَةُ وَ الْمَرْضِیَّةُ وَ الْمُحَدَّثَةُ وَ الزَّهْرَاء.»

ترجمه:

یونس بن ظبیان از امام صادق(علیه السلام) روایت کرده که فرمودند: فاطمۀ زهرا(علیها السلام) نزد خدای تعالی نُه نام دارد: «فاطمه و صدیقه و مبارکه و طاهره و زکیه و راضیه و مرضیه و محدَّثه و زهرا.»

اشراق آسمان به هنگام تولّد آن حضرت

«فَلَمَّا سَأَلَهُ الْکُفَّار أَنْ یُرِیَهُمْ انْشِقَاق الْقَمَرِ وَ قَدْ بَانَ لِخَدِیجَةَ حَمْلُهَا بِفَاطِمَةَ وَ ظَهَرَ ، قَالَتْ خَدِیجَةُ: وَا خَیْبَةَ مَنْ کَذَّبَ مُحَمَّداً وَ هُوَ خَیْرُ رَسُولٍ وَ نَبِیٍّ، فَنَادَتْ فَاطِمَةُ مِنْ بَطْنِهَا: یَا أُمَّاهْ لَا تَحْزَنِی وَ لاَ تَرهَبی‏ فَإِنَّ اللَّهَ مَعَ أَبِی، فَلَمَّا تَمَّتْ أَیَّامُ حَمْلِهَا وَ انْقَضَی وَضَعَتْ فَاطِمَةَ فَأَشْرَقَ بِنُورِ وَجْهِهَا الْفَضَاءُ».

ترجمه:

آن هنگام که کفار، از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) درخواست نمودند تا شکافتن ماه را به آنها نشان دهد – زمانی بود که خدیجه(علیها السلام)، تازه دریافته بود که به فاطمه(علیها السلام) حامله است.- خدیجه(علیها السلام) در مقابل در خواست کفار چنین گفت: چقدر زیانکار است آنکه حضرت محمد(صلی الله علیه و آله) را تکذیب نماید و حال آنکه او بهترین رسول و پیامبر است.
وقتی فاطمه(علیها السلام) از رحم مادرش این سخنان را شنید، ندا داد: ای مادر! محزون مباش و مترس؛ زیرا که خدا با پدر من است.
چون مدّت حمل به سر آمد، فاطمه(علیها السلام) متولد شد و فضا به نور روی او روشن گردید.

مشکات نور و کوکب دُرّی

«قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ فِی قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى: ﴿اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ‏ مَثَلُ نُورِهِ‏ کَمِشْکاةٍ﴾(النور:۳۵) فَاطِمَةُ‏ (فِیهَا مِصْباحٌ﴾‏ الْحَسَنُ ﴿الْمِصْباحُ فِی زُجاجَةٍ﴾ الْحُسَیْنُ ﴿الزُّجاجَةُ کَأَنَّها کَوْکَبٌ دُرِّیٌ‏﴾ فَاطِمَةُ کَوْکَبٌ‏ دُرِّیٌ‏ بَیْنَ‏ نِسَاءِ أَهْلِ الدُّنْیَا…»

ترجمه:

امام صادق(علیه السلام) راجع به قول خداى تعالى ﴿اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ‏ مَثَلُ نُورِهِ‏ کَمِشْکاةٍ﴾ [خدا نور آسمانها و زمین است، حکایت نور او چون چراغدانی است] فرمود: [آن چراغدان] فاطمه(علیها السلام) است.
﴿فِیهَا مِصْباحٌ﴾‏ [در آن چراغدان چراغیست] آن چراغ حسن(علیه السلام) است.
﴿الْمِصْباحُ فِی زُجاجَةٍ﴾ [چراغ در حبابی بلورین است] آن حباب بلورین، حسین(علیه السلام) است.
﴿الزُّجاجَةُ کَأَنَّها کَوْکَبٌ دُرِّیٌ‏﴾ [آن حباب بلورین مانند اختر درخشانى است] فاطمه(علیها السلام) اختری درخشان در میان زنان جهان‏ است.

تابشی چون خورشید و ماه و کوکب

«أَبُو هَاشِمٍ الْعَسْکَرِیُّ: سَأَلْتُ صَاحِبَ الْعَسْکَرِ : لِمَ سُمِّیَتْ فَاطِمَةُ الزَّهْرَاءَ؟ فَقَالَ: کَانَ وَجْهُهَا یَزْهَرُ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَوَّلِ النَّهَارِ کَالشَّمْسِ الضَّاحِیَةِ وَ عِنْدَ الزَّوَالَ کَالْقَمَرِ الْمُنِیرِ وَ عِنْدَ غُرُوبِ الشَّمْسِ کَالْکَوْکَبِ الدُّرِّیِّ».

ترجمه:

ابو هاشم عسکرى گوید: از امام حسن عسکرى(علیه السلام) پرسیدم: چرا حضرت فاطمه(علیها السلام) را «زهراء» نامیدند؟ فرمود: زیرا چهره او براى امیر المؤمنین(علیه السلام) از اوّل روز مانند آفتاب روشن و به هنگام زوال مانند ماه درخشان و به هنگام غروب آفتاب مانند ستارۀ درخشنده نور می داد.

شمس عصمت فاطمیه

عَنْ طَارِقِ بْنِ شِهَابٍ عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ أَنَّهُ قَال:‏ «… فَهُمُ الْکَوَاکِبُ الْعِلْوِیَّةُ وَ الْأَنْوَارُ الْعَلَوِیَّةُ الْمُشْرِقَةُ مِنْ شَمْسِ الْعِصْمَةِ الْفَاطِمِیَّةِ فِی سَمَاءِ الْعَظَمَةِ الْمُحَمَّدِیَّةِ وَ الْأَغْصَانُ النَّبَوِیَّةُ النَّابِتَةُ فِی الدَوْحَةِ الْأَحْمَدِیَّة».

ترجمه:

طارق بن شهاب از امیرمؤمنان(علیه السلام) نقل می‌نماید که فرمود: آنان (امامان) ستارگان عالَم بالایند و انوار علویه که از خورشید عصمت فاطمیّه در آسمان عظمت محمّدی می‌تابند و [ایشان] شاخه‌های نبوى روییده از درخت احمدى هستند.

جلوه‌های سفید و زرد و سرخ

عَنْ أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ: یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ لِمَ سُمِّیَتِ الزَّهْرَاءُ زَهْرَاءَ؟ فَقَالَ: «لِأَنَّهَا تَزْهَرُ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ فِی النَّهَارِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ بِالنُّورِ کَانَ یَزْهَرُ نُورُ وَجْهِهَا صَلَاةَ الْغَدَاةِ وَ النَّاسُ فِی فِرَاشِهِمْ فَیَدْخُلُ بَیَاضُ ذَلِکَ النُّورِ إِلَى حُجُرَاتِهِمْ بِالْمَدِینَةِ فَتَبْیَضُّ حِیطَانُهُمْ فَیَعْجَبُونَ مِنْ ذَلِکَ فَیَأْتُونَ النَّبِیَّ فَیَسْأَلُونَهُ عَمَّا رَأَوْا فَیُرْسِلُهُمْ إِلَى مَنْزِلِ فَاطِمَةَ فَیَأْتُونَ مَنْزِلَهَا فَیَرَوْنَهَا قَاعِدَةً فِی مِحْرَابِهَا تُصَلِّی وَ النُّورُ یَسْطَعُ مِنْ مِحْرَابِهَا مِنْ وَجْهِهَا فَیَعْلَمُونَ أَنَّ الَّذِی رَأَوْهُ کَانَ مِنْ نُورِ فَاطِمَةَ.
فَإِذَا انْتَصَفَ النَّهَارُ وَ تَرَتَّبَتْ لِلصَّلَاةِ زَهَرَ نُورُ وَجْهِهَا بِالصُّفْرَةِ فَتَدْخُلُ الصُّفْرَةُ فِی حُجُرَاتِ النَّاسِ فَتَصفَرُّ ثِیَابُهُمْ وَ أَلْوَانُهُمْ فَیَأْتُونَ النَّبِیَّ فَیَسْأَلُونَهُ عَمَّا رَأَوْا فَیُرْسِلُهُمْ إِلَى مَنْزِلِ فَاطِمَةَ فَیَرَوْنَهَا قَائِمَةً فِی مِحْرَابِهَا وَ قَدْ زَهَرَ نُورُ وَجْهِهَا – صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهَا وَ عَلَى أَبِیهَا وَ بَعْلِهَا وَ بَنِیهَا- بِالصُّفْرَةِ فَیَعْلَمُونَ أَنَّ الَّذِی رَأَوْا کَانَ مِنْ نُورِ وَجْهِهَا.
فَإِذَا کَانَ آخِرُ النَّهَارِ وَ غَرَبَتِ الشَّمْسُ احْمَرَّ وَجْهُ فَاطِمَةَ فَأَشْرَقَ وَجْهُهَا بِالْحُمْرَةِ فَرَحاً وَ شُکْراً للهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَکَانَ تَدْخُلُ حُمْرَةُ وَجْهِهَا حُجُرَاتِ الْقَوْمِ وَ تَحْمَرُّ حِیطَانُهُمْ فَیَعْجَبُونَ مِنْ ذَلِکَ وَ یَأْتُونَ النَّبِیَّ وَ یَسْأَلُونَهُ عَنْ ذَلِکَ فَیُرْسِلُهُمْ إِلَى مَنْزِلِ فَاطِمَةَ فَیَرَوْنَهَا جَالِسَةً تُسَبِّحُ اللَّهَ وَ تُمَجِّدُهُ وَ نُورُ وَجْهِهَا یَزْهَرُ بِالْحُمْرَةِ فَیَعْلَمُونَ أَنَّ الَّذِی رَأَوْا کَانَ مِنْ نُورِ وَجْهِ فَاطِمَةَ فَلَمْ یَزَلْ ذَلِکَ النُّورُ فِی وَجْهِهَا حَتَّى وُلِدَ الْحُسَیْنُ فَهُوَ یَتَقَلَّبُ فِی وُجُوهِنَا إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ فِی الْأَئِمَّةِ مِنَّا أَهْلَ الْبَیْتَ إِمَامٍ بَعْدَ إِمَامٍ».

ترجمه:

ابان بن تغلب روایت کرده: از امام صادق(علیه السلام) پرسیدم: اى فرزند رسول خدا! چرا فاطمه(علیها السلام) را «زهراء» نامیدند؟
حضرت(علیه السلام) فرمودند: براى اینکه نور حضرت فاطمه(علیها السلام) روزى سه مرتبه براى امیرمؤمنان، على بن ابى طالب(علیهما السلام) جلوه مى‏کرد. نور چهرۀ او به هنگام اقامۀ نماز صبح -در حالى که مردمان در رختخوابشان بودند- چنان مى‏درخشید که سفیدى آن نور، داخل خانه‏هاى مردم مدینه مى‏گردید و دیوارهایشان سفید می‌شد، آنان از این نور تعجّب مى‏کردند و به سوى رسول خدا(صلی الله علیه و آله) مى‏آمدند و از او دربارۀ آنچه دیدند سؤال می‌کردند. رسول خدا(صلی الله علیه و آله) آنها را به خانۀ حضرت فاطمه(علیها السلام) مى‏فرستاد و آنها به منزل فاطمه(علیها السلام) می‌آمدند و مى‏دیدند که فاطمه(علیها السلام) در محراب عبادت ایستاده (و نماز می‌خواند) و نور از صورت آن حضرت(علیها السلام) ساطع مى‏شود، و آنگاه در می‌یافتند که آنچه دیدند از نور فاطمه(علیها السلام) بوده است.
هنگامى که ظهر فرا مى‏رسید و فاطمه(علیها السلام) آمادۀ نماز مى‏شد نور زردى از چهرۀ وى ساطع مى‏گردید و داخل خانه‏هاى اهل مدینه مى‏شد به طورى که لباس و رنگ ایشان زرد مى‏گشت، آنها به سوى رسول خدا(صلی الله علیه و آله) مى‏آمدند و از ایشان دربارۀ آنچه دیدند سؤال می‌کردند. رسول خدا(صلی الله علیه و آله) آنها را به خانۀ حضرت فاطمه(علیها السلام) مى‏فرستاد. آنها مى‏دیدند که فاطمه(علیها السلام) در محراب عبادت ایستاده و نور صورتش به رنگ زرد می‌درخشد؛ در مى‏یافتند که آنچه دیدند از نور صورت فاطمه(علیها السلام) بوده است.
هنگامى که آخر روز می‌شد و آفتاب غروب مى‏کرد چهرۀ فاطمه(علیها السلام) سرخ مى‏شد و صورت او با این رنگ سرخ می‌درخشید [که این سرخی] از روی شادی و شکر خداوند [بود]. پس سرخی صورت او داخل خانه‏هاى مردم مى‏شد و دیوار خانه‌های ایشان سرخ می‌گشت و مردم مدینه از این امر تعجّب مى‏کردند و به سوى رسول خدا(صلی الله علیه و آله) مى‏آمدند و از او دربارۀ آن می‌پرسیدند. رسول خدا(صلی الله علیه و آله) آنها را به خانۀ حضرت فاطمه(علیها السلام) مى‏فرستاد، و آنها مى‏دیدند که فاطمه(علیها السلام) نشسته و به تسبیح و تمجید خدا مشغول است و آن نور سرخ از صورت وى ساطع است و مى‏فهمیدند که آنچه دیدند از نور صورت فاطمه(علیها السلام) بوده است. پس آن نور در چهرۀ فاطمه(علیها السلام) باقى بود تا زمانى که حسین(علیه السلام) از وى متولّد شد. پس آن نور در صورتهای ما ائمه است تا روز قیامت؛ امامى بعد از امام دیگر.

حقیقت لیله القدر چیست؟

ریاحین :  این امر در روایت های متعددی ذکر شده است؛ در کتاب شریف کافی جناب کلینی باب مستقلی در اخبار «انا انزلناه فی لیله القدر» دارد. آنجا تصریح دارد که لیله القدر، فاطمه زهرا(س) است.

شب قدر شبی است که رسول اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع) به احیای این شب بسیار تاکید کرده اند. در روایات فراوانی وارد است که حضرت زهرا(س) به هر قیمتی که بود اجازه نمی دادند که فرزندانشان بخوابند، یعنی سعی داشتند تا فرزندان شب های قدر را بیدار بمانند چراکه این لیالی برای بیداری و عبادت و دعا وضع شده است. برای بررسی بیشتر ماهیت این شب عظیم که برتر از هزار ماه عنوان شده است به سراغ حجت الاسلام و المسلمین شیخ عباس اخوان رفتیم تا نظر ایشان را در این خصوص جویا شویم. متن زیر مشروح گفتگوی مهر با این مدرس حوزه علمیه است.

لیله القدر، فاطمه زهرا(س) است

حجت الاسلام عباس اخوان در مورد حقیقت شب های قدر که همان وجود مبارک حضرت صدیقه طاهره(س) است، گفت: این امر در روایت های متعددی ذکر شده است. در کتاب شریف کافی جناب کلینی باب مستقلی در اخبار «انا انزلناه فی لیله القدر» دارد. آنجا تصریح دارد که لیله القدر، فاطمه زهرا(س) است. مرحوم شیخ محمدحسین اصفهانی کمپانی بر اساس همین روایات است که می فرماید: لیله قدر اولیا، نور نهاد اصفیا/ صبح جمال او طلوع از افق علا کند/ بضعه سید بشر ام ائمه غرر/ کیست جز او که همسرى با شه لافتى کند؟

وی افزود: قرآن می فرماید «انا کُلَّ شَىْء خَلَقْناهُ بِقَدَر»، و یا امیرالمومنین می فرماید «رَحِمَ اللهُ امْرءً عَرَفَ قَدْرَهُ» یعنی رحمت خدا بر کسی است که اندازه خودش را بداند. لیله قدر شبی است که خداوند اندازه گیری می کند. «وَکُلُّ شَیْءٍ عِندَهُ بِمِقْدَار، عَالِمُ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ الْکَبِیرُ الْمُتَعَالِ» این اندازه گیری نه در عالم ملک صورت می گیرد و نه در عالم ملکوت. برزخی است بین این دو عالم که اسم آن عالم قدر یا لیله قدر است که قرآن در آن شب نازل می شود و ائمه در آن شب قرار می گیرند و ملائکه در آن شب واقع می شوند. به این جهت «شب» گفته می شود که شان آن مجهول است.

وی ادامه داد: در این شب قرآن به محضر ولی خدا عرضه می شود و ولی خدا این قرآن را به آن اندازه که وظایف ملائکه است به آنها عرضه می کند که «تنزل الملئکه و الروح فیها باذن ربهم من کل امر» ملائکه فرود می آیند و همه در تحت اراده ذات ذوالجلال اند. به اراده خداوند عوالم وجود در تحت اراده ولی الله اعظم قرار می گیرد. «سلام هی حتی مطلع الفجر» همه در مقام تسلیم هستند.

این مدرس حوزه های علمیه گفت: ائمه معصومین (ع) از قرآنی که «و لا رطب و لا یابس الا فی کتاب مبین» است و «کل شی ء فعلوه فی الزبر و کل صغیر و کبیر مستطر» است، فیوضات را استخراج می کنند و آن را به ملائکه تحویل می دهند و ملائکه می روند که تا یک سال، فیض را جاری کنند. همه اینها در ظرف فاطمه صدیقه(س) واقع می شود. از این جهت که در حدیثی از امام عسکری داریم که می فرمایند مادر ما فاطمه(س) بر ما حجت است و وجودش احاطه دارد.