مهریۀ حضرت زهرا شفاعت گنهکاران امت
«فَلَمَّا بَلَغَت فَاطِمَةُ مَبْلَغَ النِّسَاءِ کَانَ رَسُولُ اللهِ یَغْتَمُّ لِأَجْلِهَا وَ یَقُولُ: لَیْسَتْ لَهَا وَالِدَةٌ تُرَبِّیهَا وَ تُهَیِّئُ أَسْبَابِ تَزْوِیجِهَا فَنَزَلَ جَبْرَئِیلُ وَ قَالَ: الْجَبَّارُ یُقْرِؤُکَ السَّلَامَ وَ یَقُولُ: یَا مُحَمَّدُ لَا تَغْتَمَّ فِی أَمْرِ تَزْوِیجِهَا فَإِنَّهَا أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْکَ فَفَوَّضَ أَمَرَ تَزْوِیجِهَا مِنْکَ إِلَیَّ فَإِنِّی أُزَوِّجُهَا مِمَّنْ أُحِبُّ فَسَجَدَ رَسُولُ اللَّهِ سَجْدَةَ الشُّکْرِ ثُمَّ رَجَعَ جَبْرَئِیلُ فَلَمَّا کَانَ یَوْمُ الْجُمُعَةِ جَاءَ جَبْرَئِیلُ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ وَ بِیَدِهِ طَبَقٌ وَ مِیکَائِیلُ وَ إِسْرَافِیلُ وَ عِزْرَائِیلُ عَلَیْهِم السَّلَامُ بِیَدِ کُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ طَبَقٌ مُغَطًّى بِمِنْدِیلٍ وَ عِنْدَ کُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ أَلْفُ مَلَکٍ وَ وَضَعُوا الْأَطْبَاقَ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ فَقَالَ: مَا هَذَا یَا جَبْرَائِیلُ؟ قَالَ: فَإِنَّ اللَّهَ یَقُولُ: إنِّی زَوَّجْتُ فَاطِمَةَ مِنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ [صَلَواتُ اللهِ عَلَى نَبِیِّنَا وَ عَلَیْهِ] وَ هَذَا أَثْوَابُ الْجِنَانِ وَ أَثْمَارُهَا الْبَسْ عَلَیْهَا الثِّیَابَ وَ انْثُرْ عَلَیْهَا الثِّمَارَ فَسَجَدَ رَسُولُ اللَّهِ ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ فَقَالَ: یَا جَبْرَئِیلُ فَاطِمَةَ تَرْضَى بِمَا أرْضَی وَ إنِّی أُحِبُّ مِنْکَ هَذِهِ الْهَدَایَا وَ الْعَطَایَا فِی دَارِ الْبَقَاءِ لاَ فِی دَارِ الْفَنَاءِ وَ لَکِنْ یَا جَبْرَئِیلُ أَخْبِرنِی کَیْفَ کَانَ تَزْوِیجُ فَاطِمَةَ فِی السَّمَاءِ.
قَالَ جَبْرَئِیلُ: یَا مُحَمَّدُ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى أَمَرَنَا بِأَنْ نَفْتَحَ أَبْوَابَ الْجِنَانِ وَ نُغْلِقَ أَبْوَابَ النِّیرَانِ فَغُلِّقَتْ ثُمَّ زَیّنَ الْعَرْشَ وَ الْکُرْسِیَّ وَ شَجَرَةَ طُوبَى وَ سِدْرَةَ الْمُنْتَهَى ثُمَّ أَمَرَ اللَّهُ تَعَالَى الْوِلْدَانَ وَ الْغِلْمَانَ بِأَنْ یَنْصِبُوا فِی کُلِّ قَصْرٍ و فی کلِّ خِیمَةٍ وَ فی کُلِّ غُرْفَةٍ حَجَلَةً وَ یَجلِسوا لِوَلِیمَةِ عُرْسِ فَاطِمَةَ وَ أَمَرَ مَلَائِکَةَ السَّمَاوَاتِ الْمُقَرَّبِینَ وَ الرُّوحَانِیِّینَ بِأَنْ یَجْتَمِعُوا تَحْتَ شَجَرَةِ طُوبَى ثُمَّ أَرْسَلَ اللَّهُ تَعَالَى الرِّیحَ الْمُثِیرَةَ فَهَبَّت فِی الْجِنَانِ فَأَسْقَطَتْ مِنْ أَشْجَارِهَا الْکَافُورَ وَ الْمِسْکَ وَ الْعَنْبَرَ عَلَى الْمَلَائِکَةِ…
ثُمَّ نَادَى الْجَلِیلُ جَلَّ جَلَالُهُ وَ أَثْنَى عَلَى نَفْسِهِ وَ قَالَ: إِنِّی زَوَّجْتُ سَیِّدَةَ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ فَاطِمَةَ مِنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَى نَبِیِّنَا وَ عَلَیْهِ وَ قَالَ: یَا جَبْرَئِیلُ کُنْ أنتَ خَلِیفَةَ عَلَیٍّ وَ أَنَا خَلِیفَةُ رَسُولِی مُحَمَّدٍ فَزَوَّجَهَا اللّهُ وَ قَبِلتُهَا أنا لِعَلِیٍّ فَهَذَا عَقْدُ نِکَاحِ فَاطِمَةَ فِی السَّمَاءِ فَاعْقِدْ أَنْتَ یَا مُحَمَّدُ فِی الْأَرْضِ. فَأَخْبَرَ رَسُولُ اللَّهِ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ ثُمَّ فَاطِمَةَ وَ جَمَعَ أَصْحَابَهُ فِی الْمَسْجِدِ فَنَزَلَ جَبْرَئِیلُ وَ قَالَ: إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى أَمَرَ عَلِیّاً بِأَنْ یَقْرَأَ الْخُطْبَةَ بِنَفْسِهِ فَقَرَأَ الخُطْبَةَ فقالَ: الْحَمْدُ للهِ الْمُتَوَحِّدِ بِالْجَلَالِ الْمُتَفَرِّدِ بِالْکَمَالِ خَالِقِ بَرِیَّتِهِ وَ مُحَسِّنِ صِفَاتِ خَلِیقَتِهِ الَّذِی لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ وَ لاَ یَکُونُ کَمِثْلِهِ إِلَّا هُوَ خَلَقَ الْعِبَادَ فِی الْبِلَادِ فَأَلْهَمَهُم بِالثَّنَاءِ فَسَبَّحُوا بِحَمْدِهِ وَ قَدَّسُوا وَ هُوَ اللَّهُ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ أَمَرَ عِبَادَهُ بِالنِّکَاحِ فَأَجَابُوهُ وَ الْحَمْدُ للهِ عَلَى نَعْمَائِهِ وَ أَیَادِیهِ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ شَهَادَةً تَبْلُغُهُ وَ تُرْضِیهِ وَ تُنَجِّی قَائِلَهَا وَ تَقِیهِ یَوْمَ یَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخِیهِ وَ أُمِّهِ وَ أَبِیهِ وَ صَاحِبَتِهِ وَ بَنِیهِ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ النَّبِیِّ الَّذِی اجْتَبَاهُ لِوَحیِهِ وَ یَرْتَضِیهِ صَلَاةً تُبْلِغُهُ الزُّلْفَى وَ تُحْظِیهِ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ عَلَى آلِهِ وَ مُحِبِّیهِ وَ النِّکَاحُ مِمَّا قَضَاهُ اللَّهُ تَعَالَى وَ أَذِنَ فِیهِ وَ إِنِّی عَبْدُهُ وَ ابْنُ عَبْدِهِ وَ ابْنُ أَمَتِهِ الرَّاغِبُ إِلَى اللَّهِ وَ الْخَاطِبُ خَیْرَ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ وَ قَدَّرْتُ لَهَا مِنَ الصَّدَاقِ أَرْبَعَمِائَةِ دِرْهَمٍ عَاجِلَةً غَیْرَ آجِلَةٍ فَهَلْ تُزَوِّجَنیهَا یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ النَّبِیُّ الْأُمِّیُّ عَلَى سُنَّةِ مَنْ مَضَى مِنْ الْمُرْسَلِینَ؟
وَ قَالَ النَّبِیُّ: قَدْ زَوَّجْتُ فَاطِمَةَ مِنْکَ یَا عَلِیُّ وَ زَوَّجَکَ اللهُ وَ رَضِیَکَ وَ اخْتَارَکَ فقَالَ عَلِیٌّ: قَبِلَتُهَا مِنَ اللَّهِ وَ مِنْکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ فَلَمَّا سَمِعَتْ فَاطِمَةُ بِأَنَّ أَبَاهَا زَوَّجَهَا وَ جَعَلَ الدَّرَاهِمَ مَهْرَهَا قَالَتْ: یَا أَبَتِ إِنَّ بَنَاتِ سَائِرِ النَّاسِ یُزَوَّجنَ عَلَى الدَّرَاهِمِ وَ الدَّنَانِیرِ وَ زَوَّجْتَنِی عَلَى الدَّرَاهِمِ وَ الدَّنَانِیر فَمَا الْفَرْقُ بَیْنَ بِنْتِکَ وَ بَیْنَ سَائِرِ النَّاسِ فَاسْأَل اللَّهَ أَنْ یَجْعَلَ مَهْرِی شَفَاعَةَ عُصَاةِ أُمَّتِکَ فَنَزَلَ جَبْرَئِیلُ مِنَ سَاعَتِهِ وَ بِیَدِهِ حَرِیرٌ وَ فِیهِ مَکْتُوبٌ: جَعَلَ اللَّهُ مَهْرَ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ بِنْتِ مُحَمَّدٍ الْمُصْطَفَى شَفَاعَةَ أُمَّتِهِ الْعَاصِینَ فَأَوْصَتْ فَاطِمَةُ وَقْتَ خُرُوجِهَا مِنْ الدُّنْیَا بِأَنْ یُجْعَلَ ذَلِکَ الْحَرِیرُ فِی کَفَنِهَا وَ قَالَتْ: إِذَا حُشِرَتُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ أرْفَعُ هَذَا الْحَرِیرَ وَ أشْفَعُ عُصَاةَ أُمَّةِ النَّبِیِّ».
ترجمه:
آنگاه که فاطمه(علیها السلام) به سن ازدواج رسید رسول خدا(صلی الله علیه و آله) برای او غصه می‌خورد و می‌فرمود: او مادری ندارد که به او رسیدگی نماید و اسباب ازدواج او را مهیا کند. جبرئیل نازل شد و گفت: خدای جبار به تو سلام می‌رساند و می‌گوید: ای محمد! در امر ازدواج او غصه نخور؛ چرا که من بیشتر از تو او را دوست دارم. امر ازدواجش را به من واگذار کن و من او را همسر کسی می‌کنم که دوستش دارم. رسول خدا(صلی الله علیه و آله) سجدۀ شکر کرد و جبرئیل بازگشت. وقتی روز جمعه شد جبرئیل با طبقی به همراه هزار ملک نزد رسول خدا آمد. میکائیل، اسرافیل و عزرائیل نیز با طبقی به همراه هزار ملک آمدند و طبق ها را پیش روی پیامبر نهادند. حضرت(صلی الله علیه و آله) از جبرئیل سؤال کرد: اینها چیست؟ جبرئیل عرض کرد: خداوند می‌فرماید: من فاطمه(علیها السلام) را همسر علی(علیه السلام) قرار دادم اینها لباس‌ها و میوه‌‌های بهشت است لباس‌ها را بر او بپوشان و میوه‌ها را بر او نثار کن. رسول خدا سجده کرد. بعد سرش را بلند نمود و فرمود: ای جبرئیل! فاطمه(علیها السلام) به آنچه من راضی باشم راضی است و من دوست دارم این هدایا و عطایا را در دار بقاء [آخرت] نه در دار فناء [دنیا] از تو بگیرم. اما ای جبرئیل! به من خبر بده ازدواج فاطمه(علیها السلام) در آسمان چگونه بود؟
جبرئیل گفت: ای محمد خداوند تعالی به ما دستور داد درهای بهشت را باز کنیم و درهای آتش را ببندیم. سپس عرش و کرسی و درخت طوبی و سدرة المنتهی را زینت نمود و به ولدان و غلمان دستور داد در هر قصر و خیمه و اتاقی حجله‌ای نصب کنند و برای ولیمه عروسی فاطمه(علیها السلام) بنشینند و به ملائکۀ مقرب آسمانها و [ملائکه] روحانیین دستور داد زیر درخت طوبی جمع شوند سپس خداوند بادی برانگیزاننده فرستاد، آن باد در بهشت وزید و از درختهای بهشت، کافور و مشک و عنبر بر ملائکه ریخت…
سپس خدای جلیل بر خود ثنا کرد و فرمود: من سیدۀ زنان عالم، فاطمه(علیها السلام) را همسر علی بن ابی طالب(علیه السلام) قرار دادم و فرمود: ای جبرئیل! تو جانشین علی باش و من جانشین رسولم محمد(صلی الله علیه و آله) پس خداوند فاطمه(علیها السلام) را تزویج کرد و من برای علی قبول نمودم. این عقد نکاح فاطمه(علیها السلام) در آسمان است. پس ای محمد تو در زمین عقد او را بخوان. رسول خدا(صلی الله علیه و آله) به علی بن ابی طالب(علیه السلام) و بعد به فاطمه(علیها السلام) خبر داد و اصحابش را در مسجد جمع کرد. جبرئیل نازل شد و گفت: خداوند امر کرده که علی خودش خطبه بخواند. [علی علیه السلام] خطبه خواند و فرمود: حمد مخصوص خدایی است که در جلال، یگانه و در کمال، فرد و تنهاست. آفرینندۀ مخلوقاتش و زیبا گردانندۀ صفات خلقش. کسی که هیچ چیز مثل او نیست و مثل او نیست مگر خود او . بندگانش را در بلاد آفرید و ثنای خودش را به آنها الهام نمود پس آنها به حمد او، او را تسبیح و تقدیس نمودند و اوست خدایی که معبودی جز او نیست بندگانش را به نکاح امر کرده و آنها اجابت نمودند و حمد، مخصوص خداست بر نعمتهایش. شهادت می‌دهم که معبودی جز الله نیست؛ شهادتی که به او برسد و او را راضی گرداند و گوینده‌اش را نجات بخشد و حفظ نماید در روزی که انسان از برادر و مادر و پدر و همسر و فرزندانش فرار می‌کند و خدا درود فرستد بر محمد(صلی الله علیه و آله) پیامبری که او را برای وحیش برگزید و از او راضی است درودی که او را به مقام قرب برساند و او را نزدیک گرداند و رحمت خدا بر خاندان و دوستداران او. نکاح از اموری است که قضا و اذن الهی به آن تعلق گرفته است و من بندۀ او و پسر بندۀ او و پسر کنیز اویم. رغبتم به سوی خداست و بهترین زنان عالم را خواستگاری نمودم و مهر او را، چهارصد درهم نقد معین کردم. ای رسول و پیامبر ما! آیا او را بر سنّت رسولان گذشته، به ازدواج من در خواهی آورد؟
پیامبر(صلی الله علیه و آله) فرمود: من فاطمه(علیها السلام) را همسر تو کردم ای علی(علیه السلام) و خداوند تو را همسر او قرار داد و تو راپسندید و اختیار نمود.
علی(علیه السلام) گفت: آن را از خدا و از تو ای رسول خدا قبول کردم.
وقتی فاطمه(علیها السلام) شنید که پدرش او را تزویج نموده و درهم‌ها را مهر او قرار داده است گفت: پدر جان! دختران سائر مردم بر درهم و دینار شوهر می‌کنند شما هم مرا بر درهم و دینار تزویج نمودی. پس چه فرقی است بین دختر تو و سائر مردم؟ از خدا بخواه که مهر مرا شفاعت گنهکاران امتت قرار دهد. جبرئیل همان لحظه نازل شد و در دستش حریری بود که در آن نوشته بود: «خداوند، مهر فاطمۀ زهرا(علیها السلام) دختر محمد مصطفی را شفاعت گنهکاران امت او قرار داد».
حضرت فاطمه(علیها السلام) به هنگام رفتن از این دنیا وصیت نمود تا آن حریر در کفنش گذاشته شود و فرمود: وقتی روز قیامت محشور شوم این حریر را بر می‌دارم و گنهکاران امت پدرم را شفاعت می‌کنم.
منابع:
سبعیات، شیخ ابونصر حنفی، ص۷۸؛ وسیلة النجاة، علامه محمدمبین هندی، ص۲۱۷.(بنا بر نقل شرح إحقاق الحق، آیت الله مرعشی نجفی، ج۱۹،ص۱۲۷).
همچنین: قَدْ وَرَدَ فِی الْخَبَرِ: إنَّهَا لَمَّا سَمِعَت بِأَنَّ أَبَاهَا زَوَّجَهَا وَجَعَلَ الدَّرَاهِمَ مَهْرًا لَهَا فَقَالَتْ: یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ بَنَاتِ النَّاسِ یَتَزَوَّجْنَ بِالدَّرَاهِم فَمَا الْفَرْقُ بَیْنِی وَبَیْنَهُنَّ؟ أَسْأَلُکَ تَرِدَهَا وَتَدْعُوَ اللَّهَ تَعَالَى أَنْ یَجْعَلَ مَهْرِی الشَّفَاعَةَ فِی عُصَاةِ أُمَّتِکَ. فَنَزَلَ جَبْرَائِیلُ عَلَیْهِ السَّلَامُ وَ مَعَهُ بِطَاقَةٌ مِنْ حَرِیرٍ مَکْتُوبٌ فِیهَا جَعْلَ اللَّهُ مَهْرَ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ شَفَاعَةَ الْمُذْنِبِینَ مِنْ أُمَّةِ أَبِیهَا فَلَمَّا احْتُضِرَتْ أَوْصَتْ بِأَنْ تُوضَعَ تِلْکَ الْبِطَاقَةُ عَلَى صَدْرِهَا تَحْتَ الْکَفَنِ فَوَضَعَتْ وَ قَالَتْ: إِذَا حُشِرتُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ رَفَعتُ تِلْکَ الْبِطَاقَةَ بِیَدِی وَ شَفِّعْتُ فِی عُصَاةِ أَمَةِ أَبِی. أخبار الدول و آثار الأول، احمد بن یوسف قرمانی، ج۱، ص۲۵۷؛ تجهیز الجیش، امان الله دهلوی، ص١٠٢ ؛ (بنابر نقل شرح احقاق الحق، آیت الله مرعشی نجفی، ج۱۰، ص۲۶۷).
قَالَ النَّسَفِیُّ: سَأَلَت فَاطِمَةُ النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ أَنْ یَکُونَ صدَاقُهَا شَفَاعَةً لِأَمَتِهِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَإِذَا صَارَتْ عَلَى الصِّرَاطِ طَلَبَتْ صدَاقَهَا.»؛ شیخ عبدالرحمن صفوری شافعی از فاضل نسفی نقل کرده است که فاطمه از پدر بزرگوارش درخواست نمود که صداق او شفاعت امت در روز قیامت باشد [و این معنی مقبول گردید] و چون [فردای قیامت] آن مخدره بر صراط بیاید و بایستد صداق خود را طلب کند.
منبع اهل تسنن: نزهه المجالس و منتخب النفایس، صفوری، ج۲، ص۳۱۹.
همچنین: در کتب اهل تذکیر مثل سبعیات و غیره در نظر درآمده که: «چون سیّدة النّساء از چهارصد درم صداق که بهاى درع بود واقف شد، به حضرت رسالت گفت: بنات همه مردم را صداق درهم و دینار باشد و دختر تو را هم از این جنس صداق بود.پس فرق چه باشد؟ از حقّ تعالى درخواست فرماى که صداق مرا شفاعت امّت تو گرداند. آن سرور مسئلت نمود. فى الفور به اجابت رسید و قطعه حریرى جبرئیل- علیه السّلام- آورد، دو سطرى در وى مکتوب بود. مضمونش آنکه: حقّ تعالى مهر فاطمه زهرا را شفاعت امّت عاصى پدر بزرگوار او گردانید. گویند: سیّدة النّساء رقعه را به تبرّکى نگاه مىداشت تا به آخر عمر و چون وقت ارتحال سیّدة النّساء وصیت فرمود که: این نامه را با من در قبر دفن کنید که چون فردا برخیزم. حجّت خویش گردانیده امّت عاصى پدر خود را به شفاعت رسانم.
منبع اهل تسنن: مناقب مرتضوی، کشفی، ص۲۴۴
برگرفته از سایت علمی تخصصی حضرت فاطمه زهرا (س)