حقیقت لیلۀ مبارکه

عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ إِبْرَاهِیمَ قَالَ کُنْتُ عِنْدَ أَبِی الْحَسَنِ مُوسَى إِذْ أَتَاهُ رَجُلٌ نَصْرَانِیٌّ وَ نَحْنُ مَعَهُ بِالْعُرَیْض… فَقَالَ النَّصْرَانِیُّ: إِنِّی أَسْأَلُکَ أَصْلَحَکَ اللَّهُ قَالَ: سَلْ. قَالَ: أَخْبِرْنِی عَنْ کِتَابِ اللَّهِ تَعَالَى الَّذِی أَنْزَلَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ نَطَقَ بِهِ ثُمَّ وَصَفَهُ بِمَا وَصَفَهُ بِهِ فَقَالَ: ﴿حم * وَ الْکِتابِ الْمُبِینِ * إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ إِنَّا کُنَّا مُنْذِرِینَ * فِیهَا یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ﴾ (الدخان: ۱-۴) مَا تَفْسِیرُهَا فِی الْبَاطِنِ؟
فَقَالَ [مُوسَی بْن جَعْفَر]: «أَمَّا ﴿حم﴾ فَهُوَ مُحَمَّدٌ وَ هُوَ فِی کِتَابِ هُودٍ الَّذِی أُنْزِلَ عَلَیْهِ وَ هُوَ مَنْقُوصُ الْحُرُوفِ. وَ أَمَّا ﴿الْکِتاب الْمُبِین﴾ فَهُوَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ عَلِیٌّ وَ أَمَّا اللَّیْلَةُ فَفَاطِمَةُ وَ أَمَّا قَوْلُهُ ﴿فِیها یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ﴾ یَقُولُ یَخْرُجُ مِنْهَا خَیْرٌ کَثِیرٌ فَرَجُلٌ حَکِیمٌ وَ رَجُلٌ حَکِیمٌ وَ رَجُلٌ حَکِیم…».‏

ترجمه:

یعقوب بن جعفر بن ابراهیم می‌گوید: خدمت موسى بن جعفر(علیه السلام) بودم که مردى نصرانى نزد آن حضرت آمد -و ما در عریض (وادى مدینه) با آن حضرت بودیم- … نصرانى گفت: أصلحک الله می‌خواهم از شما سؤالی بپرسم.
[حضرت موسی بن جعفر] فرمود: بپرس.
گفت: به من خبر ده از کتاب خداى تعالى که آن را بر محمد نازل کرد و بدان تکلم نمود سپس اوصافی را برایش ذکر کرد و فرمود: ﴿حم * وَ الْکِتابِ الْمُبِینِ * إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ إِنَّا کُنَّا مُنْذِرِینَ * فِیهَا یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ﴾ [حم، سوگند به کتاب روشن که آن را در شبى مبارک نازل کرده‏ایم. ما بیم دهنده‏ایم. در آن شب هر امر محکمى مقدّر گردد] تفسیر باطنى این آیات چیست؟
حضرت فرمود: اما «حم» محمد است و آن [اسم آن حضرت] در کتابى است که بر هود نازل گشته و [این کلمه] از حروفش کاسته شده (یعنى در کتاب هود از محمد به حم تعبیر شده و دو حرف «م» و «د» آن، افتاده است) و اما «کتاب مبین» امیرمؤمنان على و «شب مبارک» فاطمه است و اینکه فرموده است: ﴿فِیها یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ﴾ [در آن شب هر امر محکمى مقدّر گردد]؛ یعنى از فاطمه خیر بسیارى بیرون آید و آن [خیر بسیار]مردى حکیم و مردى حکیم و مردى حکیم [یعنی ائمۀ معصموین از اولاد حضرت زهرا] است.

منابع:

کافی، شیخ کلینی، ج۱، ص۴۷۸ – ۴۷۹؛ تأویل الآیات، ‌سید شرف‌الدین استرابادی، ج۲، ص۵۷۳؛ مدینة المعاجز، علامه بحرانی، ج۶، ص۲۹۷ – ۳۰۱؛ تفسیر برهان، علامه بحرانی، ج۵، ص۸؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۴۸، ص۸۵؛ تفسیر کنز الدقائق، شیخ محمد قمی مشهدی، ج۱۴، ص۳۷۲.

 

برگرفته از سایت علمی تخصصی حضرت فاطمه زهرا(س)

 

                                                                      فاطمه زهرا